Homa ya DENGUE husababishwa na virusi wanaoitwa DENGUE VIRUS kutoka familia ya FLAVIVIRIDAE. Wapo virusi wa aina tano katika familia hii na wote kwa pamoja au aina moja moja husababisha homa hii ya Dengue waingiapo mwilini kwa mwanadamu.
Virusi hawa husambazwa na mbu jike anayejulikana kitaalamu kwa jina la AEDES AEGYPTI. Kwa kumuangalia utamtambua mbu huyu kwani mwili wake unamadoa meupe kama anavyoonekana kwenye picha.
Inakadiliwa kiasi cha watu milioni 100 duniani kote huambukizwa homa ya Dengue kila mwaka na hasa maeneo ya Tropical ndio yanayoathirika zaidi.
kama nilivyokwisha eleza virusi wa homa ya dengue wanasambazwa na mbu anayejulikana kwa jina la aedes ambaye tayari anavirusi vya ugonjwa huu. Mbu huambukizwa virusi baada ya kumuuma mtu ambaye damu yake inavirusi vya ugonjwa wa dengue.
Ugonjwa wa dengue hauambukizwi kwa kugusana na mgonjwa au kula pamoja na mgonjwa.
DALILI ZA HOMA YA DENGU
Kawaida dalili huanza kuonekana siku ya 4 hadi sita baada ya maambukizi na hudumu kwa siku 10.
Dalili hizo ni pamoja na;
1.Homa kali ya ghafla.
2.Maumivu makali ya kichwa.
3.Maumivu nyuma ya macho.
4.Maumivu makali ya misuli na viungio (joints).
5.Kichefuchefu na kutapika.
6.kupata vipele ambavyo hutokea siku 3 hadi 4 baada ya homa kuanza.
7.Kutokwa damu puani, katika fizi za meno na sehemu zenye jeraha.
Virusi hawa husambazwa na mbu jike anayejulikana kitaalamu kwa jina la AEDES AEGYPTI. Kwa kumuangalia utamtambua mbu huyu kwani mwili wake unamadoa meupe kama anavyoonekana kwenye picha.
Inakadiliwa kiasi cha watu milioni 100 duniani kote huambukizwa homa ya Dengue kila mwaka na hasa maeneo ya Tropical ndio yanayoathirika zaidi.
kama nilivyokwisha eleza virusi wa homa ya dengue wanasambazwa na mbu anayejulikana kwa jina la aedes ambaye tayari anavirusi vya ugonjwa huu. Mbu huambukizwa virusi baada ya kumuuma mtu ambaye damu yake inavirusi vya ugonjwa wa dengue.
Ugonjwa wa dengue hauambukizwi kwa kugusana na mgonjwa au kula pamoja na mgonjwa.
DALILI ZA HOMA YA DENGU
Kawaida dalili huanza kuonekana siku ya 4 hadi sita baada ya maambukizi na hudumu kwa siku 10.
Dalili hizo ni pamoja na;
1.Homa kali ya ghafla.
2.Maumivu makali ya kichwa.
3.Maumivu nyuma ya macho.
4.Maumivu makali ya misuli na viungio (joints).
5.Kichefuchefu na kutapika.
6.kupata vipele ambavyo hutokea siku 3 hadi 4 baada ya homa kuanza.
7.Kutokwa damu puani, katika fizi za meno na sehemu zenye jeraha.
Wakati fulani lakini mara chache sana homa hufikia hatua ya hatari ambapo mgonjwa anapatwa na homa kali sana, Tezi na njia za damu mwilini zinaharibika, anatokwa na damu kwa wingi puani na katika fizi za meno pia Maini huvimba na mfumo wa hewa unashindwa kufanya kazi. Homa ikizidi sana mgonjwa hutokwa na damu nyingi sana hupatwa na mshituko (shock) na hatimaye kifo.Hali hii kitaalamu inaitwa Dengue Shock Syndrome (DSS) au Dengue Hemorrhagic Fever (DHF).
Watu wenye mfumo zaifu wa kinga ya mwili na wale ambao waliwahi kuugua homa ya dengue na kupona wanauwezekano mkubwa zaidi wa kupatwa na Dengue Hemorrhagic Fever.
UTAMBUZI
Daktari ataweza kutambua kama mgonjwa anahoma ya dengue kwa kumpima damu na kuangalia kama anavirusi wanaoleta homa ya Dengue.
MATIBABU
Hakuna dawa sahihi inayotibu homa ya Dengue. Unachoweza kufanya ni kunywa dawa ya kutuliza maumivu isiyokua na aspirini(usinywe aspirini) kwasababu aspirini itachochea kutokwa na damu.
Kunywa juisi na maji kwa wingi..wahi hospitali kaonane na daktali pia pata muda wa kutosha wa kupumzika.
KINGA
Hakuna kinga ya kuzuia homa ya Dengue. Njia pekee kwa sasa ni kujikinga usiumwe na mbu anae eneza virusi vya ugonjwa wa Dengue. Vaa nguo ndefu, tumia chandarua, tumia dawa za kufukuza na kuua mbu, hakikisha katika nyumba yako mbu hawaingii ndani rekebisha milango na madirisha kwa kuwekea nyavu. Safisha mazingira yanayokuzunguka nyumbani kwako na hata unapofanyia kazi zako zinazokuingizia kipato, Fukia madimbwi na mashimo yenye maji kudhuia mbu wasizaliane na sehemu yoyote unapohifadhi maji hakikisha yanafunikwa na pia yasikae muda mrefu kabla ya kubadilishwa.
Kwakutunza mazingira yetu na kudhibiti mbu tutaweza kuzuia ugonjwa huu na magonjwa mengine yanayosambazwa na mbu kuenea.
ZINGATIA
Uonapo dalili yoyote kati zilizotajwa nenda hospitali kamuone daktari haraka.
Daktari ataweza kutambua kama mgonjwa anahoma ya dengue kwa kumpima damu na kuangalia kama anavirusi wanaoleta homa ya Dengue.
MATIBABU
Hakuna dawa sahihi inayotibu homa ya Dengue. Unachoweza kufanya ni kunywa dawa ya kutuliza maumivu isiyokua na aspirini(usinywe aspirini) kwasababu aspirini itachochea kutokwa na damu.
Kunywa juisi na maji kwa wingi..wahi hospitali kaonane na daktali pia pata muda wa kutosha wa kupumzika.
KINGA
Hakuna kinga ya kuzuia homa ya Dengue. Njia pekee kwa sasa ni kujikinga usiumwe na mbu anae eneza virusi vya ugonjwa wa Dengue. Vaa nguo ndefu, tumia chandarua, tumia dawa za kufukuza na kuua mbu, hakikisha katika nyumba yako mbu hawaingii ndani rekebisha milango na madirisha kwa kuwekea nyavu. Safisha mazingira yanayokuzunguka nyumbani kwako na hata unapofanyia kazi zako zinazokuingizia kipato, Fukia madimbwi na mashimo yenye maji kudhuia mbu wasizaliane na sehemu yoyote unapohifadhi maji hakikisha yanafunikwa na pia yasikae muda mrefu kabla ya kubadilishwa.
Kwakutunza mazingira yetu na kudhibiti mbu tutaweza kuzuia ugonjwa huu na magonjwa mengine yanayosambazwa na mbu kuenea.
ZINGATIA
Uonapo dalili yoyote kati zilizotajwa nenda hospitali kamuone daktari haraka.
 |
| MAJI yaliotwama ni chanzo cha mazalio ya mbu ambao wanaweza kueneza homa dengue. |
Hakuna maoni:
Chapisha Maoni